Datum: 22/06/2018
De reacties op onderstaand filmpje variëren van “zo grappig” over “hoe dom is dat” tot “die man moest gestraft worden”. Die laatste reactie is vast omdat die man op eerste gezicht een domme fout maakt. Wie haalt het in zijn hoofd om vlak na de finishlijn te stoppen terwijl het peleton in volle vaart komt aanstormen? Niemand! En toch?! Waarom maken mensen domme fouten?
Wat zijn domme fouten?
Roepen wij niet altijd dat wij van onze fouten moeten leren? Fouten maken dus deel uit van het leerproces en zijn dus een goede zaak? Niet helemaal, want ook bij het maken van fouten wordt gekeken naar winst / verlies. Zorgt de fout voor een klein verlies en heb je er veel uit geleerd, dan is het een “slimme” fout. Heeft de fout een groot verlies tot gevolg, dan is het altijd een “domme” fout, ongeacht hoeveel je er uit hebt geleerd.
Ook het aantal keer dat een fout voorkomt, is een factor in het benoemen ervan. Maak je één keer een fout, dan is dat vaak niet erg. Maak je dezelfde fout meerdere keren, dan wordt het een “domme fout”.
Domme fouten op de werkvloer
“Wie niets doet, doet niets verkeerd” zegt het spreekwoord. Met andere woorden, op de werkvloer, waar wij de hele dag “iets doen”, zal er ook wel eens een fout gemaakt worden. En als er op de werkvloer iets fout loopt, heeft dit vaak schade tot gevolg: materiële schade of letsels. Ook hier worden “slimme” fouten geaccepteerd als deel van het proces en worden “domme” fouten met onbegrip bekeken.
De centrale vraag moet dan ook zijn: “Waarom maken mensen domme fouten?”.
Relatie met opleidingen
Als opleider / trainer stel ik voor iedere opleiding doelstellingen vast. Deze worden ingedeeld in “kennen” (cognitieve vaardigheden), “kunnen” (motorische vaardigheden) en “begrijpen” (dynamisch-affectief). Wanneer je naar fouten kijkt, zie je dat deze bijna steeds te maken hebben met één van deze drie.
Mensen maken fouten omdat ze iets niet kennen. De man op de motor kende de procedure niet waarin stond wat motorrijders moeten doen bij het einde van de wedstrijd. Nochtans is er bij iedere professionele wielerwedstrijd een draaiboek waarin deze informatie staat.
De motorrijder kon wel doorrijden, maar verzuimde het te doen. De vaardigheid was aanwezig, maar werd niet uitgevoerd. (Tenzij een mechanisch defect het onmogelijk maakte om verder te rijden).
Het is wel duidelijk dat de motorrijder ook niet begreep wat het risico was van zijn actie. Hij creëerde een gevaar door vlak na de finishlijn in het midden van de weg te stoppen. Hij zag niet in dat de groep wielrenners niet de mogelijkheid zou hebben om hem te ontwijken.
Het zou natuurlijk kunnen dat de motorrijder gestopt is omdat hij “vergeten” was dat hij diende door te rijden of omdat het bij andere wedstrijden wel de gewoonte was om vlak na de finishlijn te stoppen. Dat hij bewust zou gestopt zijn om het peleton te laten crashen, laten wij nu maar even buiten beschouwing.
Iemand moest iets gezegd hebben
In het filmpje hoor je een commentator zeggen “someone should have said something”. Uit het filmpje alleen kan je niet afleiden of er ooit iemand iets tegen de motorrijder heeft gezegd. Heeft hij vooraf een opleiding of instructies gekregen? Waren er anderen die de instructie hadden om in te grijpen bij zo een voorval?
Bij ongevallen blijkt jammer genoeg maar al te vaak dat de zogenaamde domme fout die als oorzaak wordt aangewezen, gemaakt werd door gebrek aan opleiding of instructie. Men gaat er maar al te vaak van uit dat iemand “dat weet” of “dat wel kan”. En als het niet zo is? Dan trekt men al snel de conclusie dat het een domme fout was.
Stel jezelf echter de vraag: wie maakte de domme fout? De persoon die betrokken was bij het ongeval of de opdrachtgever die verzuimde om instructies en/of opleiding te geven?
Terug naar Nieuwsoverzicht
